KARAPAPAK YURDU

KARAPAPAK YURDU
AĞBABA(AMASIYA)BÖLGESİ

 
AĞBABA(AMASIYA)BÖLGESİ:
AĞBABA  1877 yılı Rusların işgalinden önce osmanlı iparatorluğuna bağlı kars ilinin bir sancağıydı. Rus işgaliyle kars oblastı(ili)na bağlı olarak KARS,ZARUŞAT,ŞUREGEL,SOĞANLI,AĞBABA  olarak Beş kazadan birtanesiydi.1917 devrimi ile birlikte Ruslar eski sınırına çekilirken ağbaba  bölgesi bir süre kars ilebirlikte ermeni işğali altında kaldı.Kazım Karabekir Paşa komutasındaki ordu kars ve kazalarını ermeni işgalinden kurtarmış oldu.Ağbaba 16 mart 1921 MOSKOVA antlaşmasıyla gümrüye yakınlığından dolayı gümrüye bağlı olarak Ermenistana bırakıldı.
Yöre halkı(Karapapak Türkleri) Ermenistan yönetiminde kalmak istemediğinden büyük bir kısmı kars ve ilçelerinden boşalan köy ve kasabalara yerleştirilmiştir.
AĞBABA BÖLGESİNİN ÇOĞRAFİ YAPISI:
Ağbaba yüksek engebeli bir arazi yapısına sahip olup, kışları çok soğuk karasal bir iklim gösterir.bölgede  batı bölümünü oluşturan dağlar ziyarat dağı,göğdağ,ağbaba dağı ve kuzey sınırında karahaç dağıdır.bu  dağlardan akan çay ve derelerden beslenen ARPAGÖLÜ ağbabanın en önemli gölüdür.bu gölün ayağı olan Arpaçay nehri aras nehrinin kolunu oluşturur.. Karahançayı,çivinli çayı,seldağılan çayı,kızılkilise çayı ve möküz çayı önemli akarsularındandır.AĞBABAYA  bağlı 36 köy mevcuttur
AĞBABA  KÖYLERİ VE NÜFUSU(1906 sayımı):
AMASYA:502-BAHÇALI:277-BALIKLI:347-B.TEPEKÖY:278-CEBECİ:380-ÇAKMAK:360-DALAVER:510-DÜZKEND:636-ELLEROYUĞU:286-GÖLLÜ:278-BEZİRGAN:285-GÜLLÜBULAK:1009-GÜLLÜCE:312-HANÇARLI:290-HOZUKENT:372-İBİŞ:446-İLANLI:301-KARABULAK:295-KARAÇANTA:665-KARAMAMET:603-KARANAMAZ:507-KIZILDAŞ:547-KIZILKİLİSE:230-K.TEPEKÖY:140-MAĞARACIK:480-MUMUHAN:144-MUSLUHLU:253-ÖKSÜZ:138-ÖRDEKLİ:330-SEYİTOĞLAN:418-SINIH:164-SÖĞÜTLÜ:80-SULTANABAD:262-ŞİŞTEPE:151-DAŞKÖPRÜ:396-TAZEKEND:38.
Ağbaba'lı  Aşık PAŞA GÖYDAĞLI'dan bir alıntı
1-Men de tetirgin,sen de tedirgin,                                      
Derdini derdime cala,ağlama                                          

 Ağlamakla  derdin sağalan değil,                                    

 Mende senin emin,bala ağlama.

2-Atana-babana oxşa,bir er ol                                            
 Bilirem görmüsen her sitemi bol.

3-Göydağlının  sinesi de dağıldı.                                        
 Ağbabaya giden yollar bağlıdı,                                        

 Ağadığın itmiş yurdun nağlıdı.                                          
Sabırlı ol,derde bacar, ağlama.                                        

 Ağbaba (düzkentli) aşık Haydarın bir şiiri

AĞLADI;

1-Gözeller gözeli,ay gözel  veten                                      
 Senden ayrı düşdü,eller ağladı                                          
Dağıldı ellerin,söndü ocağın,                                          

 Sındı gol ganadın,eller ağladı

2-Yiğitler dayandı sağın,solunda                                        
 Erenler şehid oldu senin yolunda.                                    

 Evladın can verdi ana kolunda.                                        

 Akıttın göz yaşı,seller ağladı.

3-O,gözel ellerin virana galdı ,                                          
 Felek arş-aladan dert keder saldı.                                  

 Sinende dahilerin izleri kaldı.                                            
Oynadı ruhlar,diller ağladı,

4-Abülfet vatana anacan dedi                                            
 Nadana karşı, kana-kan dedi.                                          
Arşdan seda geldi,hele dayan dedi.                                

 Dane düştü saçına,teller ağladı
     
AĞBABA BÖLGESİ KÖYLERİ
Köylerin asıl resmi adları1918-ci yıldan sonra bu köylerin isimleri 
                                                               
Amasiya  /GÜNCEL AD                                                      
Baytar,Balıxlı,Baxçalı,Bozqala,Qarabulaq                                                                      
Qaranamaz,Qaraçanta,Qızıldaş,Qızılkilise,Qonçalı                                                                        
Quzukend,Daşkörpü,Düzkend,Elleroyuğu,İbiş,İlanlı

                                                                                  Göllü,Güllübulaq,Güllüce                                                                        

Amasiya r-nu1991,Hovtun,
1991 zorakert,1991 Jağik

 
1991 Ağvorik ,1991 Areqnadem, 1991 Zarishat                                                                
1995 Xozikend , 1991 Alvar, 1935 Ellər, 1991 Yerizak                                                                  
1991 Aravet, 1991 Ardenis                                                                  
Oxçoğlu,Öksüz,Ördekli,Seldağılan,Sınıx,Söyüdlü                                                                      
 Sultanabad, Tazekend,Tepeköy B. ,Tepeköy K.                                                                    
Xançallı,Çaxmax,Çivinli,Şiştepe,Vaxçi,Darik                                                                            

ÖRDEKLİ Kars vilayətinin Ağbaba bölgəsində Seldağıdan köy icması terkibinde, Ermenistan SSR Amasiya (Ağbaba) bölgesinde, Ağbaba merkezinden 15 km kuzey-batıda, Karapapak'ların yaşamış olduğu köy. Karapapak ahalisi 1886-cı yılda 253, 1905-ci yılda 330, 1914-cü yılda 531 kişi olub. 1918-ci yılda Ermeniler tarafından dağıtılmış bu köy sonradan harbe olmuştur.yerine Qoncalı köyü kurulmuştur.                                                                        QONCALI(GONCALI) (1935-ci yıla kadar ÖRDEKLİ, QONÇALI, 1991-ci yıldan ZARİMAT,(ZARİSHAT) - Ermənistan SSR 
Amasiya (Ağbaba) bölgesinin merkezindən 14 km kuzey-batıda karapapaklıların yaşamış olduğu köy. 1905-ci yılda 330, 1914-cü yılda 531 kişi karapapak ahalisi olub. 1918-1920-ci yıllarda karapapakları köyden Türkiyeye göç etmişler, Türkiyeden gelən ermeniler bu köye yerleşdirilmişdir. 1970-1980-ci yıllarda ermenilerin çoğunlukla  Leninakana (Gümrü) göçmüş, teserrüfatda başka köylerden gelen Azerbaycanlılar çalışmışlar. Komşu İbiş köyü bu Sovxoza birleştirilmiştir. 1988-ci yında facialı olayları olduğu zamanda Azərbaycanlıların hepisi buradan kovulmuşlar.Şimdi 80-120 nüfuslu Ermenilerin yaşadığı bir köy olarak durmaktadır.
ATAMIZ

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam36
Toplam Ziyaret386353
Hava Durumu
AVRASYA TÜRK DERNEKLERİ FEDERASYONU
TEREKEME KARAPAPAK TÜRKLERİ KÜLTÜR VE SANAT DERNEĞİ
FACEBOOK