KARAPAPAK AŞIKLARI

   Aşık Şenlik

     Asıl adı Hasan olup 1850'de Çıldır'ın Suhara (Yakınsu) köyünde doğmuştur. Aşık Şenlik Terekeme (Karapapak) boyundandır. Karapapak ağzını en yetkin biçimde kullanan Şenlik, 14 yaşında kuş avcılığı yaparken dere boyunda uyuya kalmış, düşünde aşk badesini içmiş. Kalkınca şiir söylemeye başlamış. 19 yaşında iken Ahılkelek'in Lebis köyünden Aşık Nuri'den saz çalmayı öğrenmiştir. Kars, Ahıska, Borçalı, Tiflis, Gürü ve Revan'ı , dolaşmış, çağının birçok aşığıyla karşılaşmalar yapmıştır.  

Edebiyat araştırmacısı Nejat Birdoğan, Şenlik'in şiir dünyasına eğilirken şunları söyler: "Artık, ozanlığa ve deyişlere bir düşle boşlamalarının gerçek­ olduğunda şüphe, kalmayan bütün halk ozanlarının düşünü Şenlik de görmüştür. Bu düşte bade yoktur. Sadece Salatın isminde bir kız görmüş, bu görüş kızın ardı sıra yanıp tutuşmasına yetmemiştir. Nitekim ozanımız da Huri isminde bir kızdan başkasına yanıp tutunma ve bağlanma yoktur. Huri de çabuk unutulmuştur. Dinleyin ahbaplar, yaran yoldaşlar 
Bir sağalmaz derde düştüm bu gece.
dizeleriyle şenlik hayatına başlayan ozan, güvenlidir. Bu tatlı derdin bir yandan kendini kemirirken diğer yandan da kendine bir ün bırakacağına emindir. O, dizelerinde bazen bir altın, bazen bir aşra vurulan direk olarak kendisini görür: Men bir zerem zer kadrini bilene
Aşkın metahını satmak isterem.
veya,                 Rütbem arşa direk oldu, hak ile yaksan menem. 


         Bütün bu güvenle ve gururla beraber ustaya saygı, konusu, deyiş ve Sanat bakımından zorlanmama, güler yüzlülük deyişlerde ana temdir. Din konu­sunda halka özgü olağanüstü bilgileri bile kapsayan duyuşlarla dolu fakat asla ısrarlı değildir. Zaten Şii mezhebinin etkisiyle bir toleransı da vardır. O yörede kadınlarda kaç göç yoktur. Doğa konularında çiçeklere, gelin kız dedim-dedilere bağlanır. Şenlik vefadan yakınır. Toplumdan şikayetçi değildir. Toplum içerisinde bir insan düşmüşse bu toplumun değil kişinin suçudur. Kişi,  Sakınarak gezmeli ve konuşmalıdır.
Manasız mantıksız sözü bilmenin faydası ne?
Az anlayıp çok söyleyip gülmenin faydası ne?
İtibar dediğin elde bir muhalif şişedir 
Boş yere kaldırıp taşa çalmanın faydası ne?
    veya Kadir Allah budur senden dileğim
Mert olanı salma baştan ayağa,
Men ezzinam ayağa Nazlım olurup ayağa
Göreydim gül zünü
Yüz süreydim ayağa.
Aman aman mağıl dolan mert yiğit  
Seyragıplar salar seni ayağa.
 

Şenlik çağı, halk ozanları bakımından geniş ve güçlü bir çağdır. Ozanımız bu ozanlardan Feryadi, Mazlumi, Sümmani, Aşık Abbas ve İzani ile karşılaşmıştır. Sümmani, ile bütün hayatları boyunca bir kardeş gibi yaşamışlardır. Söylentiye göre bir karşılaşmalarında uzun boylu çaba sarf edip, yorulunca Şenlik'in annesi içeri girerek her ikisine de kardeşsiniz anlamına gelmesi için göğüslerini göstermiş ve ozanları ayırmıştır."

Dil olarak ağdalı bir dil kullandığı görülse de, çağının ozanlarında genel olarak görülen bu durum, salt Şenlik için eleştiri konusu edilebilecek bir özellik değildir.

1877-1878 Osmanlı-Rus savaşının olduğu dönemde Şenlik kahramanlık destanlarıyla, koçaklamalarıyla yöredeki milis kuvvetlerin direnç kaynağı olmuştur. Kars'ın Ermenilerle dolu olduğu günlerde, Çıldır'dan Kars'a gelen Aşık Şenlik, durumun kötü olmasından, geri döner. Dönerken yolda arkasında süvarileriyle, bir Rus Generali rastlar. Kendisinden vaziyet hakkında ve Rus Çarlığını mı, yoksa Osmanlıların yanında mı yer alacağını soran Rus generaline şu  yanıtı verir: Hulusi gabilden bilsen fikrimi Men Allah'tan Al'osmanı isterem.
Merhamet sahibi ol rahmi gani
Nesli mürsel hökmü hanı isterem.
Süleyman mülkünde bergarar duran
Muhammet vekili makamı nuran
Hıfsının ezberi ayeti Kur'an
Selavatl, o Sulfanım isterem.
Al'osman şahım var şahlar serveri
Dilinde salavat zikri ezberi
Kaftan kafa zirü zeminden beri
Hükmetmağa bir tek onu isterem.

Emri Hak yedinden çekilip kalem
 Var imiş ettiğim yetişti belam  Mülkünde saltanat hükmünde alem  Divanında Şevket Şam isterem.  Gam günlü Şenlik'in gönlünün şadı  Çıkmaz hatırımdan Al'osman adı,  Gidipti dünyanın lezzeti tadı  Mahşer günü bir mekanı isterem.      Bunu dinleyen Çarlık Rusyası nın generali bu büyük ozanımızı kutlayarak "Eğer Çarlık Rusyasını istiyorum deseydin, hemen boynunu vurduracaktım. Tam dinine sadıkmışsın." diyerek, yirmi beş lira da mükafat verir. Zamanın tanınmış bir çok aşıklarıyla karşılaşmalarda bulunan Şenlik, istilacılarla mücadele veren en güçlü aşık olarak bilinir.  

1913 yılında, Revan'da hanlar arasında yapılan bir düğünde, toy babası seçimi için bilinmedik bir hikaye yarışı başlar. "Latif Şah" hikayesi Revan'lı Bala Mehmet tarafından, okununca, aldığı birincilikle, başını belaya sokar. Toy babası seçimini kazanan Bala Mehmet, bazı hanlar tarafından sıkıştırılarak, hikayenin ustasının gelmemesi halinde başının vurulacağını belirtirler. Hanların baskısı üzerine Şenlik'e gelen aşık, onu da alıp, Revan'a giderler. Oradaki aşıklar Şenlik'in atışmalarda yendiği, bağladığı kişiler olup, Aşık Şenlik'e kin besleyenlerdir. Revan'da yapılan atışmalarda da yenilirler. Zaten kinli olana bu aşıklar, Şenlik'e bir tuzak kurarak, yemeğine zehir katarlar. Has­talanan Aşık Şenlik, baba trenle gümrüye kadar hasta olarak getirilir.oradanda Akyaka-derever(Boyuntaş) köyüne getirilir.oradanda at arabası ile Suhara köyüne getirirlir.Akbaba'nın Hozu köyüne ve oradan Çıldır'ın Suhara köyüne getirilir. Mezarı buradadır.

     
Ehl-i islam olan işitsin bilsin,
      Can sağ iken yurt vermeniz düşmana
      İsterse Uruset ne ki var gelsin
 
      Can sağ iken yurt vermeniz düşmana.                                                            
Guşanın kılıcı geyinin donu                                                                          Gavga bulutları sardı her yanı
Dağda goç yiğidin şan alma günü
Can sağ iken yurt vermeniz düşmana                                                              
  Gavga günü namert sapa yer arar
  Er olan göğsünü düşmana gerer
  Cemi ervah bizden meydana girer
  Can sağ iken yurt vermeniz düşmana
                                                                Asker olan bölük bölük bölünür                                                                        Sandınız mı Kars kalası galınır                                                                          Boz atlar üstünde gılıç çalınır                                                                                Can sağ iken yurt vermeniz  

Hele Alosrnan'ın görmemiş zorun                                                                       
Din gayreti olan tedarik görün  
Al tepip baş kesin Kazak'ı kırın                                                                         
Can sağ iken yurt vermeniz düşmana                                                                   Benesferdir bilin Urus'un aslı                                                                         Orman yabanisi balıkçı nesli                                                                                Nınzır sürüsüne dalıp kurt misli                                                                         Can sağ iken yurt vermeniz düşmana  

Şenlik durursuz atlara minin                                                                           
Sıyra gılıç düşman üstüne sürün                                                                             Artacaktır şanı bu Al'osmanın
 Can sağ iken yurt vermeniz düşmana

 











AŞIK MURAT ÇOBANOĞLU

AŞIK SABRİ ŞİMŞEKOĞLU 
                                                                                                AŞIK ŞEREF TAŞLIOVA

AŞIK İLHAMİ DEMİR

AŞIK VELİ CELANİ


AŞIK MİKAİL AZAFLI
AŞIK HÜSEYİN SARAÇLI
AŞIK KEMANDAR
AŞIK ASLAN KÖSALI
AŞIK MEHMEDLİ
AŞIK EMRAH GÜKMEMEDOV

 

ATAMIZ

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam35
Toplam Ziyaret386352
Hava Durumu
AVRASYA TÜRK DERNEKLERİ FEDERASYONU
TEREKEME KARAPAPAK TÜRKLERİ KÜLTÜR VE SANAT DERNEĞİ
FACEBOOK